Podziemna rzeka W procesie alchemicznym nigredo, inaczej czernienie, oznacza rozkład czy dekompozycję. Jest to niezbędne stadium w toku uzyskiwania kamienia filozoficznego. Jednak dopiero w pracach sławnego psychoanalityka Carla Gustava Junga nigredo zaczęło oznaczać najgłębsze stadium depresji. Wpływają na nie niezależne siły zarówno natury, jak i te społeczne. A biorąc pod uwagę, że Przemysław Owczarek jeszcze […]

Rozmowa z Marcinem Świątkowskim, autorem prozy, dzięki której aktualnie porównywany jest z Andrzejem Sapkowskim. W ubiegłym roku wydał debiutanckie Psy pana, a już dziś na rynku można znaleźć kontunuację tej historii – Księstwo Różanego Krzyża (obie książki nakładem SQN). Opowieść łączy magię i historię, a jej fabuła pulsuje w samym środku wojny trzydziestoletniej. Agnieszka Wrona: […]

A FEW WORDS ABOUT SESLA SESLA – “Secção de Escrita e Leitura da AAC” – is a cultural section of the Academic Association of Coimbra (AAC), having been active since 1997. It owes its name to the two souls of literature: writing and reading. Such are the main functions of the section, contemplating reading not […]

„Kaprys” to wspaniałe i bezwzględne słowo;  jedno z tych pozornie słodkich i najmocniej trujących  ze słownika związanego z kulturą dziewczynek. Nie ukrywam, że siadając do czytania najnowszego zbioru esejów Weroniki Murek Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się, miałam zawczasu pewne oczekiwania. Wzięło się to przede wszystkim z ustawicznego głodu dziewczynkowatości, który w moim przypadku nie […]

…Es ist schwerDurch den Kelch der BlumenZu den Wurzeln vorzudringen… Zbigniew Herbert / Karl Dedecius Choby spuszczōny ze smyczy smycza sie nowy jô. Ammonius Groblerus / Lech Plocionsky Istnieje tylko jedna aktualna księga, Apokalipsa. Béla Hamvas Kaj czytōmy „ἔχων ἔχῃ”? Autor nieznany Podstawową jednostką badanego materiału jest wędrosłów. Wszystko, o czym tu mówię, zmyśliłem na […]

Masz wybór, możesz to przemilczeć, ale w tej sprawie nie można pozostać cicho, ponieważ Agata Jabłońska, laureatka Silesiusa 2018 i zdobywczyni Nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny 2017 za debiut poetycki Raport wojenny, została nominowana do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej – tym razem za zniewalający Księżyc Grzybiarek. Zniewalający do tego stopnia, że przez pierwsze miesiące od lektury […]

Gady W Ostatnim i pierwszym kajmanie Emilii Konwerskiej nie występuje żaden gad. A w każdym razie nie taki, o którym moglibyście pomyśleć. Epizodycznie pojawiają się tu gadziny (takie, o których moglibyście pomyśleć), ale nie należy im przypisywać zbyt znaczącej roli. Poza tym jednym z ważniejszych zmagań, jakie toczą się na kartach tej książki, jest bój […]

Czytając wiersze Martyny Pankiewicz, mam wrażenie, że powstały na peryferiach współczesnych mód. Interesuje mnie zwłaszcza charakterystyczny język debiutanckiego tomu czym się żywi ziemia i martwi – precyzyjny, wręcz ascetyczny, a może nawet przenicowany przez nieustanny kontakt z umierającą naturą, szczególnie ze zwierzętami. Od razu jednak należy zaznaczyć – poetkę raczej nie interesuje literacka metarefleksja: nie […]

pojawi się olbrzymi pasożyt który wyżre wszystko wyżre całą ziemię i będzie trzeba zamieszkać na nim Filip Matwiejczuk Pasożyt – organizm funkcjonujący kosztem innego organizmu, a także człowiek żyjący z cudzej pracy. Filip Matwiejczuk – poeta, redaktor i krytyk literacki, mrągowianin, autor tomu Różaglon. Z tego połączenia powstała nowa książka poetycka, która żeruje na codzienności, […]

Andrzej Graul jest redaktorem magazynu „Zakład” i doktorantem w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego debiut prozatorski – Inspektor Wołeczek i Żar Czungpalarmy – mieni się wszystkimi barwami brokatowo-szarej Czungpalarmskiej rzeczywistości. Chcąc dowiedzieć się, co kryje się za jaskrawopomarańczową okładką Karoliny Graczyk, przypominającą plakaty retro filmów sensacyjnych, osoba czytająca mogłaby pokusić się o spojrzenie na […]

Krążymy w pogoni po saṃsārze przez tak długi czas, ponieważ nie odkryliśmy i nie przeniknęliśmy Czterech Szlachetnych Prawd. Co to za Cztery Prawdy? To Szlachetna Prawda o Krzywdzie, Szlachetna Prawda o Przyczynie Krzywdy, Szlachetna Prawda o Nie- zradzaniu się Krzywdy i Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Niezradzania się̨ Krzywdy. Mahāparinibbāna Sutta (DN.16 – Dłuższa […]

Wybór stand-upów, nowa książka Justyny Bargielskiej (Biuro Literackie 2023) jest jak podglądanie sąsiada przez okno – ciekawość tego, jak wygląda niezakłócone i nieskrępowane niczym życie jest większa niż poczucie wstydu. Bezprecedensowo zostajemy więc wrzuceni w potencjalność zdarzeń, w tygiel możliwych doświadczeń i przeżyć, rozciągających się gdzieś między elektryzującym bitem na infolinii, rozsadzaniem sansewierii i katatonią […]

Najnowsza książka Adama Kaczanowskiego oprowadza czytelnika po na wpół zamkniętym osiedlu. Odbiorca staje się cichym obserwatorem społeczności, w której wyraźne rozgranicza się członków lokatorskiej wspólnoty i obcych. My kontra oni – ci z zewnątrz, co źle parkują, nie sprzątają i nie potrafią wychowywać dzieci. Naruszają nasze zasady, więc trzeba się od nich odgrodzić. Gdyby tylko […]

Nowa książka Justyny Kulikowskiej rozpoczyna się dedykacją “Nikomu” i mottem z Ezry Pounda. To duża zmiana w porównaniu z giftem. z Podlasia dedykowanym “dla siebie i innych jednostek dyspozycyjnych”. Od razu widzimy istotne przesunięcie – Obóz zabaw nie jest rachunkiem krzywd; jest poematem o relacji między krzywdą a wysoką sztuką, między przymusem a słowem “przymus”. […]

Dawno nie widziałam tak wyczerpanej bohaterki. Mowa o granej przez Michelle Williams Lizzy (Showing Up, 2023, K. Reichardt): z jednej strony kruche, ostrożne ruchy, charakterystyczne dla osób, które od miesięcy nie spały, z drugiej babcina garderoba w brązach (żadne tam grandmacore). Lizzy z trudem kryje złość, jej wściekłość gaśnie jednak zanim na dobre się rozpali. […]

Dobijanie szybek. „Wielki ping-pong”Dominika Bielickiego Niewątpliwie myślimy uświadamiając sobie tylko niewielką część naszej przeszłości, ale pragniemy, chcemy, działamy pod wpływem całej tej przeszłości włącznie z pierwotnym zarysem naszej duszy. Przeszłość nasza objawia się nam więc całkowicie poprzez presję, którą wywiera, oraz w formie tendencji, jakkolwiek tylko nieznaczna jej część staje się przedstawieniem. Henri Bergson[1] Matowy […]

“Wieża Gabba”, czyli wspólnota bifora Kiedy Mokum Records wydało “I want to be a hippie” Flammana i Abraxasa, amsterdamskiemu gabberowi serce skradło szczęście. Jak wspominają twórcy remixu w filmie poświęconym historii kawałka, byli proszeni potem niemożliwą ilość razy o zagranie tego na parkiecie. Nazwy “gabber” i “mokum” wywodzą się z języka holenderskich Żydów. “Gabba” oznaczał […]

Ryan Gosling – Tylko Ken (I’m just Ken) Łilipowi Fobodzińskiemu Bez znaczenia co tu robię jaJa wciąż to numer dwaNie wie nikt, jak ciężko mam, och, amam uczucia, których nie da się…w szaleństwo ciągną mnieGrzeczne życie wiodłem se,więc tej nocy znów sam śpię Jestem Ken(gdziekolwiek indziej Ken to sen)Czy moim przeznaczeniem żyć i zgnićjak pies […]

W części debiutów ostatniej dekady, które – sięgając po społeczno-polityczną aktualność – musiały ustosunkować się do zaszłości dyskusji o formach zaangażowania, dowody opresyjności postfordowskiego reżimu pracy wywodzono z wariantów egzystencjalnego usadowienia podmiotu w bezdusznych trybach maszyny neoliberalnej gospodarki. W wielu przypadkach niosło to za sobą nadreprezentację układów afektywnych, które miałyby obiektywizować (na przekór biograficznemu umocowaniu […]

Po co używać innych, skoro jest oryginał? Maggi – niezapomniany smak! – Maggi, reklama, listopad 2000 Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1976. Rodzima gospodarka, po obiecującym początku dekady, zaczyna ulegać erozji. Kredyty zaciągnięte przez ekipę rządzącą na początku lat 70. na cele rozwoju kraju, okazują się sporym obciążeniem, a w wyniku chociażby kryzysu naftowego, niedokładnego oszacowania planowanych inwestycji czy deficytów energii, […]

JENOVA FUREJKO 1. Czy Twoi astrologowie ogłosili kiedyś upadłość? Moi astrologowie ogłosili wyłącznie strajk okupacyjny. 2. Jakim bohaterem jesteś? 🎀 Jenova 🎀 3. Do tawerny wchodzą: Ogr Szaman, Gnoll Maruder i Piekielny Troglodyta. Podchodzi do nich Złe Oko i pyta: a jedzie mi tu Hydra Chaosu? Jedzie? Stary, ona nie jedzie. Ona za-pier-da-la. 4. Jakie […]

Dawno, dawno temu, jak powiadają,żył pewien niebezpieczny i dziki gatunek potworów,który najczęściej i przede wszystkimpojawiał się w niezamieszkałych regionach. Dion z Prusy Kuszenie kobiety-demona Według Greków bóstwa chtoniczne zamieszkiwały ciemność i okresowo nawiedzały ludzką psychikę. Co ciekawe, w grece słowo “σπλάγχνα – splanchna”, oznaczało zarówno łono, jak i umysł. Jeśli pociągniemy dalej te skojarzenia, to […]

Pamiętam, jak kiedyś spojrzałam na krwiściąg, stojący w butelce na stole – podwójnie martwy, bo zerwany i suchy – a on zatańczył, dość oszczędnie, zafalował raczej i jedyną moją reakcją było: ach, no tak… (konieczny wielokropek). Trudno mi zaimponować byle fantazją, chcę przez to powiedzieć – gdyż nie tylko interesują mnie takie właśnie rzeczy, jak […]

WERSJA POLSKA Oboje reprezentujecie marokańskie środowisko młodoliterackie, jednak z tego co nam wiadomo, wasze życie (zarówno prywatne, jak i zawodowe) funkcjonuje w ramach wielu innych, różnych od literatury dziedzin. Czy możecie opowiedzieć nam coś więcej o tym, kim jesteście? MEFTAHA AMAL ELYAZRHI: Jestem młodą kobietą, absolwentką filologii francuskiej. Moje życie to kolaż pasji i kreatywności, […]

Niniejszy tekst to dialog między dwoma chatami GPT-3. Oba chatboty posiadają wgrane przeze mnie instrukcje jak mają odpowiadać oraz prompt rozpoczynający dyskusję. Instrukcje i prompt załączam na koniec tekstu.  Potem dialog toczy się już bez udziału człowieka, wzdłuż ścieżek magicznego prawdopodobieństwa. Pierwsza wiadomość jest bardzo podobna, ale ze względu na probabilistyczny charakter GPT-3, w kolejnych […]

Podobnie jak u Burroughsa czy Spare’a, nie ma różnicy pomiędzy naszą filozofią, naszym stylem życia i naszą sztuką. To jest to, co robimy. Jesteśmy tym, co robimy. To, czego Spare dokonał w sztuce, staramy się realizować poprzez muzykę. — John Balance, Peter ‘Sleazy’ Christopherson Eksploruj codziennie swoje najskrytsze pragnienia, fantazje i motywy, stopniowo skupiając się […]

słońce jest tak czerwone, mamoa noc taka czarna jestBraciszek nie żyje, mamoa Mon zniknęła gdzieśon grasuje w mroku mamozamknijmy na klucz drzwistraszny przechodzi mnie dreszcz mamoczy Królestwo podniesie się znówodc. Pandæmonium, finał Królestwa II Pomieszanie porządków i światów (realnego i nadprzyrodzonego), zmiksowanie ich w kotle różnych gatunków (soap-opera, horro, komedia) i bestiariusz dziwacznych osobowości to […]

Jesteśmy kolosalnym mrowiskiem rojącym się w bezsensownym ruchu. Wniebowstąpienie, Tadeusz Konwicki[1] Co to za metropolia? Co to za miasto? Co to za centrum? Z tymi molochami wypełnionymi ludźmi. Z ludźmi, którzy nie są mrówkami. Chociaż tak można pomyśleć, patrząc z zewnątrz. Kiedy jednak zanurzamy się w środku, kiedy wchodzimy w to miasto, zaczynamy dostrzegać chaos. […]

Poeta szpikuje wiersz ezoterycznymi „wieżyczkami nonsensu”, namaszcza go pierwiastkiem bombastycznej pseudoreligijności, a po chwili – niczym metafizyczny wichrzyciel, genialny szarlatan – sam uchodzi z tak wykreowanego świata. My, czytelniczki i czytelnicy, możemy jedynie badać te skamieliny wyobraźni i odpryski symboliczności

Współczesna polska literatura weird fiction – na całe szczęście – zaczyna być coraz bardziej zauważalna. W ostatnich latach mamy do czynienia z rosnącym zainteresowaniem tym gatunkiem nie tylko w obrębie samych czytelników fantastyki, ale również w mainstreamie. O tym pierwszym świadczy zamieszczenie artykułu Marty Sobieckiej Przełamać paradygmat w marcowym wydaniu „Nowej Fantastyki” – gdzie autorka opisywała […]

Już od pierwszej strony Heksów Agnieszka Szpila kreśli tętniący życiem, usiany anty-fallogocentryzmem manifest. W nieskrępowanym pruderyjnymi uprzedzeniami języku celebruje schyłek wspólnoty ufundowanej na skostniałych prawach religijnych. Powieść w swym kształcie daje wyraz herstorycznej kosmogonii, która rewiduje spojrzenie na prastary kult płodności i rozmaite sposoby czci aktu seksualnego, gdyż te nie objawiają się jedynie w kulcie […]

O Williamie S. Burroughsie napisano już miliony mądrych znaków. Krytycy literaccy, kulturoznawcy, dziennikarze, fani kina, muzyki i szeroko pojętej popkultury mieli o nim do powiedzenia (i wciąż mają) nawet więcej niż on sam zawarł w swoich publikacjach. Kontrowersyjny, postmodernistyczny pisarz, ideowy mentor bitników, rebeliancki lingwista, weteran narkotycznej psychonautyki – to tylko krople w morzu Burroughsowskich […]

1. Ważny jest szybki internet. Nic się bez niego nie uda, ale jeśli go masz, to możesz uprawiać m a g i ę t o r r e n t ó w. 2. Gdybym korzystał wyłącznie z legalnych źródeł, znałbym tylko kilkaset nudnych filmów. Przeniosłoby mnie to do epoki ludzi czatujących na horror wyświetlany w […]

Zdjęcie popiersia greckiego boga Heliosa na mętnoróżowym tle. Obok czarne elementy posadzki typu szachownica, a z tyłu kiepskiej jakości zdjęcie panoramy miasta o zmierzchu (prawdopodobnie Nowy Jork). Ponad tym wszystkim zdanie po japońsku. Zapisane czcionką jakby wyrwaną z wczesnego Office’a. Patrząc na taki obrazek, jeszcze 14-15 lat temu uznalibyśmy, że ktoś po prostu nie za […]

Rozpracowywanie Letniska, drugiej książki Mateusza Żaboklickiego (KONTENT, 2023) widzę jako zadanie podobne do opisywania trajektorii ruchów i zależności odbywających się na stosunkowo małej przestrzeni. Dodatkowo, nie dysponujemy jednak zapisem tego ruchu live, a jedynie stopklatką, która zmusza nas do opisania wszystkich możliwych potencjalności, które zachodzą pomiędzy składnikami danej sceny. W ten sposób siatka ruchu i […]

Poszła na Chłopów bez uprzedzeń – na film, na randkę. Książkę pamięta przez mgłę, stary film ją ominął. Nie zna pełnej fabuły; olała w liceum, nie załapała później. Seans dostarczył wrażeń i przemyśleń w ilości dostatecznej, by po dwóch tygodniach mieć przeczytaną. Wtedy obejrzała film drugi raz. Pamiętasz uczucie, że film się zaciął, wracasz w […]

Fuzję uznaję się za synergiczne połączenie w spójną całość informacji z różnych odseparowanych od siebie, najczęściej fizycznie, źródeł. W fuzji bordo – debiutanckiej  książce poetyckiej Karoliny Kapusty – synergii jest wiele, tak samo zresztą jak antagonizmów. Pojawia się choroba i ciało jej ulegające, a momentami z nią przegrywające. Zarazem nie brakuje też nadziei na ozdrowienie. […]

W utworach Przemysława Wechterowicza ważnym zagadnieniem jest motyw śnienia – to najistotniejsza kwestia łącząca Wnętrze mężczyzny jest wspaniałe z tradycją surrealizmu. Sen w tych prozach poetyckich jest nie tylko tematem samym w sobie, lecz także determinantem określonej poetyki. Można odnieść wrażenie, że zarówno jawa, jak i sen stopiły się w nadrealnej rzeczywistości, a czasoprzestrzenne struktury […]

“Status” przyprawia współczesne społeczeństwo o zawrót głowy. Otacza nas zewsząd, każdy chce zaistnieć na swój własny sposób. Jedni pragną olśnić intelektem i wiedzą, zgłębiając tajniki fizyki kwantowej, inni liczbą lajków na Instagramie lub luksusowymi gadżetami typu Rolex na nadgarstku, Lamborghini w garażu czy prywatnym odrzutowcem na lotnisku. Bez względu na to, co daje Ci ten […]

Rozmawiałem z Anną Cieplak przede wszystkim o jej najnowszej powieści Ciało huty (Wydawnictwo Literackie 2023). Powieść mogła się zacząć od Zdechłego Osy, my na Osie skończyliśmy – wcześniej pogadaliśmy o tym, co rośnie na granicach realizmu i czy można to przesadzić bliżej środka, o tym czy Balcerowicz musi odejść, o tym czy utopię lepiej wymarzyć […]

Jestem czarny, urzeczywistniam pełne zespolenie ze światem, współodczuwam z ziemią, moje ja zatraca się w sercu kosmosu, a Biały, jakkolwiek byłby inteligentny, nigdy nie zrozumie Armstronga ani kongijskich pieśni. Jestem czarny nie z powodu przekleństwa, lecz dlatego że napiąwszy skórę, wchłonąłem wszelkie kosmiczne emanacje. Naprawdę jestem kroplą słońca pod ziemią… Franz Fanon, Czarna skóra, białe […]

Narkotyczne tripy z udziałem syntetycznych hormonów zakończyły się kupnem mieszkania na Uranie, skąd Paul B. Preciado pisze list do Virginii Woolf. Autorka „Orlanda” zostaje w nim uprzejmie poinformowana, że fikcyjny bohater jej książki stał się rzeczywistością. Tak właściwie, zrobiło się ich wielu. Przepisy na queerowe kino? Oto jeden z nich: najpierw odbywasz psychodeliczne podróże napędzane […]

We frenetycznej, halunkowej epifanii z otwarcia nowego tomu Roberta Rybickiego upizgany bohater, obwieszczając dziejową woltę – „normalnie legalnie w sprzedaży jest trawa”, sygnalizuje atrofię procesu twórczego – „normalnie centralnie zasypiam przy wierszu”. Rytm budują tu symptomatyczne interwały, skoki intensywności od surrealnego upajania się zewnętrznością do znamion wyczerpania jej nużącą powtarzalnością. Pośród „szadzi, szronu, śniegu”, słowem […]

O czym są wiersze, które piszemy razem z Jakubem Pszoniakiem? O tym, co dla nas ważne – nas razem i każdego z osobna. W lorem ipsum, swojej drugiej książce poetyckiej, autor sprawdza przenikalność granicy między pojedynczym i zbiorowym. W równej mierze chodzi o konkretne miejsca, zdarzenia i życiorysy, jak o to, co ponad i pomiędzy nimi. Wyłaniający się z kart […]

Pisanie Nixey jest proste, łatwe i przyjemne. Czyta się to tak szybko, jak ogląda się przejeżdżające TGV. Ta prostota jednak wzbudza we mnie podejrzenie, że raczej tak łatwo i prosto nie było. Prostota pomaga jednak w zbudowaniu ogólnego zarysu sytuacji, a taka jest właśnie cała ta książka – ogólna, nieprecyzyjna i wyciągająca wnioski z małej […]

Łukasz Barys, autor nagrodzony w 2021 roku Paszportem „Polityki” za wspaniale groteskowe Bildungsroman – Kości, które nosisz w kieszeni, powraca z nową książką. Druga powieść pabianickiego autora przenosi akcję z dusznego, prowincjonalnego miasteczka – jakby widma rodzinnych stron autora – jeszcze głębiej w stronę peryferii. Wieś jest tu nie tylko przestrzenią, w której rozgrywają się […]

W dzisiejszych czasach wszelkie hasła zawierające dowolną odmianę słowa „polityczność” większości kojarzą się z miejsca negatywnie (tym bardziej, jeśli zestawia się ją choćby z „poprawnością”). Nebula Anny Adamowicz (Biuro Literackie 2021) odczarowuje ten wyraz wobec siebie samej, odcina się od jego pejoratywnego wydźwięku, stanowiąc silny element – zaryzykuję – światowej sceny literackiej, mający realną moc […]

1. Którego z bohaterów Świata według Kiepskich Polacy mogliby wziąć jako „swojego” i bronić do upadłego?  Mocnym kandydatem jest Edzio Listonosz – człowiek pracy, złośliwy bawidamek, saska pierdoła. Dobry człowiek, tylko w gruncie rzeczy świnia. 2. Najbardziej odpalający intelektualnie zabieg realistyczny serialu: Zawiesiłam się nad tym pytaniem tak długo, że chyba pora przyznać się do […]

1. Którego z bohaterów Świata według Kiepskich Polacy mogliby wziąć jako „swojego” i bronić do upadłego? Kandydatka na najbardziej relatable postać serialu jest jedna – wypisane na twarzy Haliny Kiepskiej rozczarowanie, zmęczenie, irytacja oraz determinacja są wspólne dla wielu pokoleń kobiet z klasy pracującej. Wybuchy furii Haliny, w przeciwieństwie do podobnych zachowań Ferdka Kiepskiego lub […]

The Prodigy może już zamilknąć Właściwie to nawet nie musieli się odzywać – mogli trochę poczekać na Szpindlera, bo on by to wszystko mądrzej zrobił. Znaczy nie wiadomo, ale załóżmy, że tak. Dobra, do rzeczy. Książka wygląda zajebiście, podoba mi się. Normalny, poręczny obiekt z zadziornymi zawijasami tu i tam, a nie jakieś ugrzecznione, plastikowe […]

Mottem tegorocznego festiwalu Nowe Horyzonty było niby „kinoscalanie”, ale to jednak „przyjemność” odmieniano przez wszystkie siedem przypadków. O różnych odcieniach i wymiarach tego słowa traktowała wszak nawet dedykowana sekcja Avec Plaisir, prezentująca klasyki oraz nowości poruszające tematykę około-BDSMową. Ciekawym kontrapunktem była jej programowa siostra – retrospektywa twórczości Alaina Robbe-Grilleta, jednego z czołowych zboczeńców francuskiego kina […]

Ubrany w dwurzędowy garnitur Bryan Cranston w roli telewizyjnego spikera wprowadza nas w meta-narracyjną strukturę opowieści. Galanteria zawodowego krasomówcy otwiera przed widzem umowność konstrukcji świata; zapowiedź filmu, który zaraz ma się zacząć, poprzedzona zostaje szybkim wyliczeniem nazwisk aktorów i twórców zaangażowanych w produkcję Asteroid City. Przed obowiązkową pastelową symetrią nadchodzi czarno-biały wstęp, przed panoramicznym wskrzeszeniem […]

Niewiele chyba było w ciągu ostatnich kilku miesięcy spraw – a już na pewno nie było ich za dużo, jeśli ograniczyłbym się tylko do literatury – tak zajmujących mnie i fascynujących jak sestyna. Zaczęło się chyba w okolicach lipca-sierpnia zeszłego roku, kiedy wróciłem po jakichś dwóch latach do Samczyka Wiedemanna i przypomniałem sobie o wierszu, […]

The music will never stop. The heartbeat will never fade. The party will never end. Peace, Love, Unity, and Respect: The Raver’s Manifesto[1] Klaster to kwaśny psałterz apostołki hardcoru zawieszonej w loopie prekaryjnego żywobycia. Krótkie, nierzadko jedno – dwu – lub trzywersowe, psychostychy krakowskiej debiutantki cieszą niemniej od importowanych prosto z przedmieścia Detroit skreczy. Spiętrzenie […]

Wobec śmierci zazwyczaj pozostajemy niemi i emocjonalnie odrętwiali. Nazwanie, a tym bardziej opowiedzenie o czymś, co ma wymiar ostateczny można uznać za probierz nie tylko naszej  wrażliwości, ale także dojrzałości. Czy można jednak emocje (nie tylko graniczne, lecz również te, które pojawiają się jako odpowiedź na codzienne zdarzenia) opisać jako fakt? Bohaterka powieści[1] Kariny Obary, […]

Gdyby ludzkość nagle wyginęła, zostałoby po nas około 80 milionów ton kości i tyle samo (a może więcej?) plastiku. Choć doniesienia naukowców nikogo już nie szokują, są raczej białym szumem codzienności, często okazują się inspirujące dla artystów i twórców, którzy mają zdolność nie tylko ożywienia suchych danych, ciągów liczb czy ekologicznych prognoz, lecz także wyobrażenia […]

W książkę right into pod tramwaj Anouk Herman wchodzi się jak w dobrze skonstruowane uniwersum  – jednocześnie niesamowite, mroczne, posypane brokatem, straszne a momentami po prostu zwyczajne. Można by powiedzieć, że Herman buduje katowicko-kosshucką estetkę (Kato-core?). Ważne jest jednak to, że poeta należący do pokolenia Z, pisze z perspektywy przemyślenia zjawisk core’ów i ze świadomością […]

W wierszach z tomu Ocalałe 2030 Jana Rojewskiego motywy antyczne przeplatają się z nowoczesnymi, jednak nie jest to zestawienie zgrzytliwe, a raczej koherentne i nietuzinkowe. Sprawne połączenie tak odległych tematów konotuje z rozciągłością czasu poetyckiego, który balansuje w zbiorze między przeszłością, chwilą teraźniejszą i przyszłością. Ta rozległa optyka pozbawiona jest jednocześnie chaosu i przypadkowości, natomiast […]

(I) Czytam dziewczynkę z cząstką pomarańczy– wiersz Romana Honeta z jego najnowszego tomiku żal, może on, z dużym uznaniem dla wciąż rozwijającej się linii twórczej autora[1]. Obserwuję, jak łagodnieje ekspresja obrazów na rzecz wyrafinowanych metafor; podmiot wybiera prostą formę, by zrobić miejsce dla sugestywności przeżycia. Ciekawe to i zajmujące. Postanowiłam zapisać te, oglądane w znacznym […]

Pralka jako serce osiedla? Czemu nie. Zamiast lewej czy prawej komory – jeden bęben. Zamiast uderzenia, które wyznacza życie – coś, co próbuje je nieodwracalnie przerwać. W zamian za pompowanie krwi – pompowanie strachu. * Magda, bohaterka powieści „Grisaille o zwykłym osiedlu” Justyny Hankus, walczy na śmierć i życie z demoniczną pralką. Ta, jakkolwiek dziwnie może […]

Współczesny zawodowy wrestling[1] nie jest sportem w takim sensie, w jakim są nim mieszane sztuki walki (MMA) czy boks. Dzięki wpływom wolnoamerykanki zmagania zapaśników ewoluowały z formy nieudawanej konkurencji sprawdzającej siłę i umiejętności do „widowiskowej przesady”, gdzie, jak twierdził Roland Barthes nie liczą się już czyste reguły gry i przywiązanie do ostatecznego wyniku, a suma konwencjonalnych […]

Są takie wiersze, które już przy pierwszym czytaniu odsłaniają swoje koła zębate i wypadają z nich rozmaite sznurki. Gdy je pociągniemy, to ukazują kolejne, głębsze partie mechanizmu. Wszystko staje się coraz bardziej zrozumiałe i klarowne. To nie są takie wiersze. „wiśni mi się” Luli Sarniej to nie zegarek ani pozytywka. To dżemik. Czarno-czerwony, na pierwszy […]

firanka Którą mapę wybierasz jak zachcianki dziecięce: kup tokop piłkę w kółko, wejdź w cztery strony światana karuzelę, a chciałaś niepotrzebne białe rękawiczki– nie dorosłem do niepotrzebnych białych rękawiczekdymu śniegu i słońca wywiewającejciemności i jeszcze dzień za dalekona ten świat – duży świat – za duży Ojciec ojciec powiedział nie rób tegobo ci krzywdę zrobiąojciec […]

Ponad trzydzieści tysięcy znaków dla ludzi, którzy nieczęsto zdejmują słuchawki, do tego playlista w sam raz, by umilić sobie parę chwil, standardowo: pod artykułem. Miłej lektury, do zobaczenia w kolejnym odcinku! !!! Let It Be Blue Kalifornijczycy, którzy brzmią jak nowojorczycy, wracają z dziewiątym albumem – kto by pomyślał, że już tak długo dostarczają nam […]

Robienie dobrych zdjęć to sztuka zaklinania fizyczności. Proces, który pozwala wszystkim zainteresowanym (fotografowi, obiektowi, odbiorcy) przejrzeć powszednią materię na wylot i wyłuskać z niej głęboko ukryte okruchy nadzmysłowości. W panteonie twórców eksplorujących nadrealną cząstkę tkwiącą wewnątrz wszystkich owoców codzienności na pewno znajduje się Antoine D’Agata. Francuski artysta od lat zajmuje się fotografią oraz videoartem spod […]

00:00:00 Film rozpoczyna czerń i smutna muzyka. Pojawiają się błyski fleszy i wielki filmowy reflektor, przed którym mężczyzna rozpościera ręce. Zaglądamy do wnętrza tej wielkiej lampy. Źródło światła. Czy tylko mi kojarzy się ono z mechaniczną macicą? Druga minuta. Zwróć uwagę na pęknięcia na ścianie, na której wisi oprawione w ramkę zdjęcie nieobecnego taty. Jakby […]

To przyjemność, móc powiedzieć szczery komplement. Na przykład: jestem chętnym odbiorcą takich działań. Miałam niekłamaną przyjemność skomplementować tak dwie kobiety z Krakowa: jedną jest Daria, drugą – Janina Turek, obie są artystkami rzeczywistości, archiwistkami, obu składam niskie ukłony. Podobnie jak te dziewczyny, dużo uwagi poświęcam pamięci, pamiętaniu. Uwiecznianiu tego, co jest, bo zaraz tego nie […]

Choć poetycki debiut Ivana Davydenko był dość późny, a na pewno długo wyczekiwany, trudno wyobrazić sobie lepszy moment na ukazanie się tomu Halal. Aktywność poetycka Davydenki od dawna przykuwała uwagę krytyków, choć jego twórczość plasuje się raczej na marginesach, w szczelinach literackiego świata. Nie dziwi więc, że pierwsza książka poety ukazała się w wydawnictwie papierwdole, […]

Zu: Ludzie Inicjatywy Dzikie Karpaty są widywani na letnich festiwalach. Może widzieliście kogoś od nas na Slocie, może rozmawiałam z Tobą o Turnickim Parku Narodowym w Wolimierzu, na Hali Barankowej? Lato 2022 zapamiętam dzięki tym wyjazdom i będzie to bardzo energetyczne wspomnienie. Postanowiłam zintegrować to doświadczenie razem z Marcinem, z którym prowadziliśmy infopunkty na Stacji […]

Karol Pytanko, „obserwator z ramienia Europejskiego Sojuza”, udaje się pod Berdyczów, aby z bliska prześledzić, dlaczego w byłym kołchozie odnotowano masowy pomór trzody chlewnej. Taszczy walizkę po nadkruszonych schodach w hotelu robotniczym, by przyjrzeć się tej – bądź co bądź – podejrzanej sprawie. W pierwszych fragmentach Berdyczowa bez problemu odnajdziemy zatem konwencje powieści detektywistycznej, twórczo […]

Był ostatni dzień roku 2022 i z tej okazji przewijałam zdjęcia zapisane w chmurze. Obrazki, które dość losowo wybierałam z pulpitu zdarzeń, spokojnie powracały do przypisanych im dat. Wizuale wkrótce otuliły mnie niewidzialnymi nićmi pamięci: wciąż nie byłam złotą rybką, świat przedstawiony zachowywał ciągłość. Rozwidlające się pędy minionych miesięcy odnajdywałam już w ułożonych playlistach i […]

dla tych, którzy będąc marzycielami w tym zjebanym społeczeństwie muszą być nieszczęśliwymi przestępcami, wyrzutkami, istnymi zjebami[1] W przeciwieństwie do znanego nam krzyżaka ogrodowego czy zyzusia tłuściocha, pajączki z rodzaju Argyrodes nie tkają własnych sieci tam, gdzie wypchnęłyby je większe i bezczelniejsze pająki, gdyby podążały one za logiką rynku mieszkalnego łąki. Argyrodes w ogóle nie przejmują się tkaniem sieci, […]

Jakiś czas temu byłem w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, na wystawie pt. „Duch ukryty w drzewach”. Po wejściu na salę od razu dostrzegłem kunszt i misterność tamtejszych eksponatów. Ascetyczny duch Japonii jest wyczuwalny w niemal każdym pociągnięciu heblem. Proste narzędzia, piękne szkielety miniaturowych świątyń, drewniane parawany widokowe – nie ma w […]

Jest taka scena w Stowarzyszeniu umarłych poetów, w której widzimy matkę Neila Perry’ego, matkę niepotrafiącą zaangażować się w życie syna. Nie jest obojętna, ale nie potrafi sobie poradzić z wydarzeniami wychodzącymi poza formę, do której przywykła. Ojciec decyduje o wszystkim. To on przywozi do domu syna z przedstawienia, w którym Neil zagrał w Śnie nocy […]

Nawet i Nike za Mondo cane dla Jerzego Jarniewicza nie wypleni dojmującego przekonania, że wiersz – choćby i zatrudniony na cały etat – na siebie nie zarabia. Czasem przyśni mu się jednorazowy zastrzyk monety, czasem ziści się w Gdyni, Wrocławiu czy innym festiwalowym mieście. Zazwyczaj wytwory jego pracy cieszą niewielu, ale za to w niezwykle […]

Debiutancka książka poetycka Victora Ficnerskiego (ur. 1990) – mimo iż niedługa, bo licząca zaledwie 26 wierszy – układa się w spójną, konceptualnie pomyślaną opowieść, której jednym z tematów przewodnich jest przebudzenie do dorosłego życia. Takiego, o które wcale się nie prosiło. Ot i dobry temat dla debiutującego autora, który w liryce szuka języka dla nazwania […]

W każdym mieście najlepsze są skróty. Wytworzyła je nie fantazja, tylko praktyczna potrzeba. Przemieszczenie się między dwoma punktami, droga, którą w innym wypadku trzeba by było pokonać okrężnie, stało się jeszcze ważniejsze od chęci bycia Kolumbem (obecnie zresztą trzeba uważać na takie porównania, bo miłośnicy piątych den czekają). Ktoś pierwszy skręcił w krzaki, przeszedł, wydeptał. […]

Maria Czekańska: Zacznijmy od mojego początku. Kiedy byłam pierwszy raz po lekturze Bestiariusza nowohuckiego, powiedziałam do pierwszej jawiącej mi się osoby, że właśnie przeczytałam dygocącą książkę. Litery drżały, sensy upadały, milczenie powodowało ciarki, a zmysły się napinały. Co niedopowiedziane, było najbardziej przerażające. Cała atmosfera przypominała nieco horror psychologiczny – to, co wytwarzał nasz własny umysł, […]

Wszystkie części Polowania odnoszą się do refleksji nad widzialnością. Grzegorza Wróblewskiego nie interesują fragmenty największej przejrzystości i ostrości. Nie chodzi mu o metafizyczne odtajnienie tego, co kryje się poza horyzontem. Kolejne zdjęcia – czy to z mapy, czy z części blisko – podkreślają krytyczny dystans względem przedstawianej przestrzeni, jakąś formę przeciwwizualności. Rozmyte kształty, tekstury, linie, […]

Kto nie fantazjował o wpuszczeniu psychodelików do wody w swoim zakładzie pracy, niech pierwszy wrzuci kamień. Ile razy zresztą, przekraczając drzwi budynku, robiłaś szybki check, czy to się dzieje naprawdę, czy widzisz to, co widzisz i czy jesteś tym, kim jesteś?  Sporo czasu upłynęło nim pojawił się tekst, parę miesięcy od uroczystego unboxingu książki Janusza […]

Kto nie fantazjował o wpuszczeniu psychodelików do wody w swoim zakładzie pracy, niech pierwszy wrzuci kamień. Ile razy zresztą, przekraczając drzwi budynku, robiłaś szybki check, czy to się dzieje naprawdę, czy widzisz to, co widzisz i czy jesteś tym, kim jesteś?  Sporo czasu upłynęło nim pojawił się tekst, parę miesięcy od uroczystego unboxingu książki Janusza […]

Wszystko odbija się echem po białych ścianach, skacze pomiędzy drewniane podłogi, pozostawiając za sobą dziwne artefakty, z łac. arte factum, ,,sztucznie wykonane” twory nieistniejące w naturze bez intencji. W Zachęcie intencja weszła z impetem ogromnej kuli z pinballa, odsłaniając scenerię różnorodności Hieronima Boscha w wersji młodej, polskiej sztuki. ,,Młodość”, jak zostało zauważone w tekście kuratorskim, […]

Stworzenie lesbijskiej bildungsroman to nie lada wyzwanie. Szczególnie, kiedy trzeba, z braku dostatecznej literackiej reprezentacji, zaczynać od podstaw, od dziecięcych miłostek, niewinnych spojrzeń i trzymania się za ręce. Osińska proponuje czytelnikom skróconą historię rozwoju nieheteronormatywnej relacji rozkwitającej jeszcze w XIX wieku, brutalnie zakończonej samotnym oglądaniem porno. Tom zmyśl[ ]zmysł z pewnością nie jest więc sprawozdaniem […]

Słusznie mawia się, że studia to wspaniały czas w życiu człowieka. Bogacimy się o nowe doświadczenia, poznajemy fantastycznych ludzi i wspinamy się na gargantuiczne łodygi fasoli, żeby rozwiązać problem z olbrzymem-złodziejem rzepy. No dobra, to ostatnie przydarza się akurat doktorantom. A w zasadzie przydarzyło się szczególnemu doktorantowi, panu Cligeranowi z Uniwersytetu Wielkobohaterskiego imienia Kelta Niezwyciężonego, […]

Brooks Was Here, the Spouds, Hanako, i pewnie jeszcze kilka innych zadań pobocznych, które postawione obok siebie sprawiłyby, że zacząłbym bardzo poważnie zastanawiać się nad swoją etyką pracy. Nie rzecz jednak w samookaleczaniu, a w stwierdzeniu faktu, że Mateusz Romanowski jest jedną z najbardziej aktywnych osób na scenie głęboko alternatywnej, a jego kolejne projekty pomagają […]

Krzysztof Pietrala (wraz z chociażby Mateuszem Górniakiem) zamyka (?) ciemną erę polskiej prozy, kiedy to za awangardę uważano głównie Dorotę Masłowską czy Michała Witkowskiego. O tym, na ile jest to proza (ale w sumie, czy to ważne?) i jaki jest Pietrali pomysł na awangardę, rozmawiają Magdalena Koryntczyk i Konrad Janczura. Konrad Janczura: To znamienne, że największy […]

Siły poetyckie Tomka Gromadki zapętlają się wokół gramatyki własnej podmiotowości – obsesyjne powroty do własnych korzeni bynajmniej nie destabilizują komunikacyjnego porządku. Komunizm, gówno i może cię kocham to intymna i afektywna opowieść, reorganizująca architekturę własnej tożsamości i wspólnoty. Choć najczęściej mamy tutaj do czynienia z klasyczną – podszytą klasową i prywatną genealogią – formułą wyznania […]

MARIA CZEKAŃSKA: Każdy wie, a przynajmniej powinien wiedzieć, że najlepiej pisać o tym, co się zna. Ty doskonale rozumiesz mechanikę obrazu ‒ jesteś absolwentką grafiki ASP w Łodzi i operatorką kamery. I właśnie w ten sposób zdecydowałaś się na pisanie wierszy. Mając doświadczenie w różnych dziedzinach sztuki, mogłabyś powiedzieć, co łączy ze sobą różne jej […]

Agata Puwalska nie kazała długo czekać na swoją drugą książkę poetycką. Zaledwie rok po wydaniu debiutanckiej haki! poetka prezentuje czytelnikom tom Paranoia Bebop, będący jednocześnie naturalną kontynuacją wątków podniesionych w debiucie i gwałtownym zerwaniem z nimi. Warto przybliżyć więc sytuację poetycką, wobec której haka! pozostawia czytelnika – niekończących się potencjalnych scenariuszy, gwałtownych, nieskoordynowanych ruchów, przytłaczającej […]

Wiecie, za co najbardziej nie lubię Green Street Hooligans? Film ten opowiada się przez figurę przyjeżdżającego z zewnątrz, najbardziej ze wszystkich racjonalnego Amerykanina. Krok po kroku wchodzi w kibolski świat West Hamu, a widzowie mogą być spokojni, że wszystko dobrze się skończy skoro koleś ma jeszcze do załatwiania kilka spraw na Harvardzie. I rzeczywiście wszystko […]

EMILIA KONWERSKA: Na początek chciałabym zapytać cię o dzieciństwo. Na wystawie Stajemy się liryczni tylko w nagłej organicznej zapaści w 66P możemy zobaczyć twoje rysunki na suficie wykonane za pomocą dymu, zapalniczki. To skojarzyło mi się oczywiście z piwnicą. I pomyślałam, że to jest właśnie moje dzieciństwo. Nie natura, słońce, lato, zwierzęta, to co może […]

Ray „Boom Boom” Mancini, zawodnik znany z bardzo agresywnego stylu, pokonał w 19. sekundzie 14. rundy Kima Duk-koo przez brutalny nokaut. Kilka dni później koreański pięściarz zmarł w wyniku obrażeń mózgu. Skok wzwyż Zoltána Lesiego – węgierskiego autora urodzonego w roku osławionego triumfu Manciniego na tyłach hotelu w Las Vegas – jest wielowarstwową opowieścią o […]

Ej, co on robi? Biega, krzyczy. Szorowałeś kiedyś krwawy lód, kiedy curlingowy wróg wypuszczał kometę z lufy wprost pod twoją szczotę? Pamiętasz komunijną wiksę kuzyna na boisku do rzutu młotem? Opresyjnego wuefistę i jego ekstatyczny kantorek? Generalnie nie ma opcji, aby w tym kraju nie żyło przynajmniej kilkunastu biednych podlotków imieniem Małysz. Te osoby powinny […]

Umówmy się, każdy z nas jakoś ćpa. Ten, kto ćpa, to ćpun. Ćpuna grzeczniej nazywa się narkomanem. Narkoman to ktoś, kto przyjmuje narkotyki i jest od nich uzależniony. Stan uzależnienia od narkotyków nazywa się narkomanią. Narkotyk to substancja psychoaktywna, czyli działa na mózg. Zaliczany jest do używek. Na marginesie, pewien chłopaczekz Ostrowa Wielkopolskiego spytany kiedyś, […]

Raczej nieufnie podchodzę do osób, które mówią, że trening to życie, a tak naprawdę, jak z nimi dłużej pogadać, trening de facto zastępuje im życie. Przyjemność płynącą z aktywności fizycznej przestałem odczuwać niemalże równo dziesięć lat temu – odkąd zacząłem brać leki i przytyłem 20 kg, zamiast radości kołowrotka odczuwam raczej kołowrotka monotonię. W takich […]

Pod filmem na youtube, gdzie można go obejrzeć, kilka komentarzy od osób, które z nostalgią wspominają może film, a może swoje dzieciństwo przed telewizorem: Dear Mr Webbie Webster Thank you so much for posting this. I’ve been looking for this for years. I watched it back in 1983 and thought it was fantastic. Na polskim […]

[I. Poszukiwacze granic] 1. Starożytni mieszkańcy Hellady wierzyli, że dla śmiertelnika najlepiej, jeśli bogowie nie wiedzą o jego istnieniu. 2. Śmiałkami, którzy odważyli się wspiąć na Olimp – przez antycznych Greków uważany za domostwo bogów – i postawić tam ludzką stopę, byli pisarz Daniel Baud-Bovy, fotograf Frédéric Boissonas i przewodnik górski Christos Kakalos. Francuz, Szwajcar […]

Wywiad z Andrzejem Woźniakiem, legendarnym bramkarzem, obecnie trenerem, poetą i tancerzem, przeprowadzony przed ważnym meczem ligi okręgowej klasy B, Farmacja Tarchomin (Warszawa) – Skra 1921 Warszawa. Przepytuje Andrzej Zydorowicz, najlepszy komentator z Katowic. Andrzej Zydorowicz: Panie Andrzeju, jeśli można, kilka pytań – zanim zacznie się mecz… Był Pan niegdyś trampkarzem Farmacji, obecnie jest Pan trenerem […]

Klaszczesz w dłonie, tupiesz, śpiewasz proste wokalizy, a dokoła ciebie robią to samo ludzie ubrani w jednolity sposób, z czego część ma pomalowane twarze. Jesteś jednak tylko odbiorcą, bo rytualne czynności są celebrowane krąg obcych ci osób wedle ściśle ustalonego klucza, na co nie masz żadnego wpływu. Który rytuał tu widzisz? Szamański wiec, a może […]

Co można powiedzieć o grającym trenerze tej książki? Po otwarciu Playbooka zauważyłem, że książkę tę trzyma się trochę jak komiks, ale wciąż zachowana jest zwrotność typowa dla poetyckich formatów. Szczególnie spodobał mi się tytuł i myślę, że dla tak skrojonego tomu wierszy o NBA trudno o lepszy. W klimat koszykarskich historii wprowadza nas pierwszy ze […]

JUGOSŁAWIA KONTRA RESZTA ŚWIATA Palić do Bakacia,Bakać do Jaracia,Jarać do Kopcicia,Kopcić do Kometovicia,Kometović na lewą stronę do Dżointicia,Dżointić do Bakacia,Bakać do Jaracia,Jarać zwód i wycofuje do Bakacia,Bakać wykłada do Kometovicia.Kometović rajd prawą stroną,dośrodkowuje do Kopciciai Kopcić strzela, gooool! Goooooooooolll! Opalić uprzedza przeciwnikai podaje do Kometovivia,Kometović do Bakacia,Bakać do Opalicia,Opalić długa piłka do Dżointicia,Dzointić z woleja […]

Nikt nie słucha znanych głosów Charles Bukowski, Kobiety Zdarza się, że podczas oglądania serialu pytasz Asystenta Google: „co to za piosenka” i odkrywasz nowego wykonawcę, na punkcie którego możesz mieć obsesję. Choć zdawać by się mogło, że w środowisku literackim wszystkie głosy poetyckie zostały podzielone i przyporządkowane, a kategoria innowacyjności w ocenie poezji już dawno […]

Chciałbym mieć na starość taki sen: podchodzę do przystanku autobusowego od tyłu i widzę dwie pary nóg pod ławką, najlepiej damskie i męskie. Im jestem bliżej, tym więcej dostrzegam szczegółów, a gdy wchodzę pod daszek, to zamiast kobiety i mężczyzny widzę dwustopowiec jambiczny. Chcę spojrzeć mu w oczy. Uwagi o alegorii,prof. dr hab. Jakub Zofia […]

Podchodząc do debiutu prozatorskiego Jacka Paśnika, myślałem o kampanii promocyjnej, jaką Wydawnictwo W.A.B. przygotowało „Dzieciom”. W samym opisie książki można przeczytać, że jest to „nowy, intrygujący głos literatury polskiej młodego pokolenia”, a w licznych przedrukach medialnych powtarza się informacja o jej generacyjnym znaczeniu. Choć wielu dziennikarzy i recenzentów odmienia przez wszystkie przypadki słowo „pokolenie”, to […]

O Karoli Zielińskiej Grzegorz Wróblewski napisał niecałe dwa lata temu: “talent oczywisty”, jeszcze przed debiutem Zielińskiej, debiutem o świetnym zresztą i intrygującym tytule Powodzenia z czaszką. Na okładce tom polecają Rafał Wawrzyńczyk i Anna Matysiak. Wawrzyńczyk: “nie sądziłem, że na tak wąskiej przestrzeni, jaką mają do dyspozycji te teksty (…), możliwe jest skonstruowanie wciągającej poetyckiej […]

W historii III Rzeczpospolitej las jest czymś więcej niż zwyczajnym kompleksem roślinności z dużym udziałem drzew, świata zwierzęcego i czynników przyrody nieożywionej. Nic więc dziwnego, że w najnowszej książce Mirki Szychowiak stał się nadrzędną metaforą, która łączy politykę demokratyczną, krytykę kapitalizmu i kolejne etapy wywłaszczania człowieka ze sfery natury. Kup mi las nie dotyczy jedynie […]

Drugą książkę poetycką Przemysława Suchaneckiego, O, można czytać jako rozwinięcie wiersza Mam kończącego Wtracenie z 2019 roku (debiutu, który spotkał się z dość ciepłym przyjęciem w polu poetyckim, ale nie doczekał się zbyt wielu recenzji, co nie przestaje mnie dziwić). Przypomnijmy – wiersz rozpoczyna się od wyrażenia chęci poszerzenia granic podmiotowości i tego, co można […]

A Great Big Pile of Leaves Pono Ośmiu lat potrzebowali nowojorczycy z A Great Big Pile of Leaves na nagranie swojego trzeciego albumu długogrającego. A nawet i dłużej, jeśli weźmiemy pod uwagę to, że część utworów składających się na Pono pochodzi z początkowego okresu działalności grupy. Mimo to, wydaje się, że wracają dokładnie do punktu, […]

Julia Ducournau zrobiła wielki film o miłości w tym sensie, że stara się ustanowić ją na nowo i zdefiniować jako intensywny trip poza ludzkie ciało, instytucję rodziny czy gotowe wzorce podmiotowości. Krew miesza się tu ze smarem, trzeszczą łamane kości, a za kompas służą samotność i niedosyt, te dwie waluty każdej miłosnej przygody. Titane to […]

Bez wątpienia blask glac, najnowsza książka Roberta Rybickiego, wyraźnie odróżnia się na tle dotychczasowej twórczości poety. Owszem, pojawiają się ekstatyczne frazy, wybuchy radosnej wyobraźni, tak charakterystyczne dla poezji Ryby, ale w znacznie mniejszym, niż w kulminacyjnym pod tym względem Pogo głosek, natężeniu, w towarzystwie bardziej powściągliwej metaforyki i przy użyciu skromniejszych zabiegów językowych. Nie jest […]

Chłopaki z Moonstone wracają po dwóch latach od wydania ciepło przyjętego debiutu self-titled z nowym wydawnictwem – zawierającą dwa kawałki EP-ką 1904. I nie martwcie się – mimo że to tylko dwa utwory, są one przepełnione treścią i niczego nam tu nie zabraknie. Każdy z kawałków trwa około 15 minut, co daje dość przestrzeni na […]

Ta książka ściera na proch tych wszystkich kartezjuszowych i heideggerowych januszów filozofii, którzy twierdzą, że pozaludzkie zwierzęta nie myślą, nie używają języka, nie umierają, bo jedynie docierają do kresu bez świadomości odchodzenia, nie cierpią i nie odczuwają bólu. Ta książka też uczy, a dzisiaj jest mało takich książek, uczy bycia dobrym wobec każdej istoty, nawet […]

Najnowszy tom poetycki Tomasza Wojtacha został już naznaczony – przyznanie książce nagrody głównej w konkursie „Nowy Dokument Tekstowy” sprawia, że jej lektura poprzedzona jest pewnymi założeniami co do treści. Mimo, że tytuł projektu – Futurystyka miejska – wskazywałby raczej na rozważania dotyczące przyszłości, to dokumentalność, a więc aktualność poruszanych przez autora kwestii, uwidacznia się już […]

Powieść Kości, które nosisz w kieszeni pod wieloma względami przypomina Zimowlę Dominiki Słowik. Łukaszowi Barysowi udaje się jednak zbudować nieoczywisty i magiczny świat na o wiele mniejszej liczbie stron niż zrobiła to autorka niedawno wydanego zbioru opowiadań Samosiejki. W obu przypadkach koncepty na fabułę są dość podobne: oto mamy małą miejscowość (kolejno: Pabianice, Cukrówkę), dziecko […]

Z Marcinem Pierzchlińskim można dużo. To nie tylko debiutujący poeta, lecz także animator życia społecznego i artystycznego, muzyk, jutuber, który nie ogranicza się do jednego medium, by powiedzieć to, co ma zostać usłyszane. Czytając jego pierwszy tom Voyage, voyage należy więc pamiętać o tym, że utrwalone na papierze słowa są sposobem rekreacji rzeczywistości, która, szczególnie […]

Jest taki wątek w polskiej plastyce z lat 2000 jak prace Vahana Bego, który ozdobił rysunkami płyty zespołu Strachy na Lachy; teledysk piosenki Rower Lecha Janerki (nagrodzony Grand Prix na Yach Festiwal 2005), lub rysunki w filmie Zabij to i wyjedź z tego miasta (które według legendy powstawały kilkanaście lat, więc myślę, że mnie oczy […]

Czytałem Chamstwo i czułem, jak rośnie we mnie taki wkurw, że co chwila muszę przymykać oczy i brać kilka głębszych oddechów. Na historiach w podstawówkach i liceach takich rzeczy mnie nie uczono, powtarzali: żywot chłopa pańszczyźnianego był trudny, ale jaki ten żywot dokładnie był – tego nikt nie mówił. Nie dajmy się jednak zwieść, że […]

Poezja Konwerskiej stara się zrehabilitować rodziców w oczach podmiotu, choć ten konsekwentnie stawia opór emocjom. Te są zawsze niedopowiedziane, wybija się tylko lęk. Jej wiersze to także emanacja pokoleniowego poczucia „przegrywstwa”, które uczy się poprzez gry i kulturę masową oswajać egzystencjalne obawy. Jest to jednak duży atut tego zbioru. To głównie odrealnienie rynkowe artystów, pomnikowość […]

Pandemiczna przerwa w koncertowaniu zmotywowała wielu artystów do zaszycia się w studyjnych pieleszach – oczywiście celem wysmażenia kolejnej pozycji w dyskografii. Jak to zwykle bywa w takich sytuacjach, ze zmiennym szczęściem – na szczęście nie brakuje perełek, przechowywanych zwykle poza zasięgiem dzieci. Bawcie się dobrze, na końcu tekstu znajdziecie link do playlisty. Black Country, New […]

Po pierwszych lekturach storytellingu Antoniny Tosiek książka wydawała mi się prawie niemożliwa do tradycyjnego „zinterpretowania” – nie ma tu większych problemów ze zrozumieniem komunikatu, a większość „głównych” problemów, wokół których autorka krąży, została już przez nią albo przez krytykę wyłuszczona. Te główne problemy to przede wszystkim: kapitalizacja opowieści, klasowość i wykluczenie, a także w ogóle, […]

Narodziny legendy Historia brzmienia acid, które jest fundamentalne dla kultury rave, rozpoczyna się wraz z wynalezieniem syntezatora dźwięku o nazwie Roland TB-303. Jego twórcą był japoński inżynier Tadao Kikumoto i powołał go do życia w 1981 roku. Produkcja trwała zaledwie 18 miesięcy i wydawać by się mogło, że urządzenie to wyląduje na śmietniku historii. Los […]

Czasami warto wyjść na głupa. Szczególnie w przypadku poezji, w której większość ról została już dawno obsadzona i odegrana, a znudzona publiczność zdolna jest już tylko do niemrawych oklasków z przyzwyczajenia. Galus, doskonale wyczuwając społeczne nastroje, wyznacza więc sobie zupełnie nowe miejsce w literackim świecie, proponując tom poetycki, którego podmiot nie boi się zrobić z […]

PATRYK KOSENDA: Dzień dobry, Panie Kamilu. Dziękuję za przyjęcie zaproszenia do wywiadu. Pozwoli Pan, że ucinając gówno byka, przejdę do konkretów: co tam? Jak tam? Pozdrawiam serdecznie!Patryk Kosenda KAMIL GALUS: Szanowny Panie Patryku, jeśli konkretnie, to Stachu w domu. Wiem, gdzie byłem i co robiłem oraz gdzie Cezary Pazura przechowuje moje pieniądze. Nie owijając słoika […]

Cruisin’ down tha street in my ’64 Jackin’ tha freaks clocking tha dough Went to tha park tah get the scoop Knuckleheads out there come shootin’ some hoop (“Boyz-N-Tha- Hood”) Chwała tęczy i wszystkim kolorom, które stworzył bóg. Chwała przyszłości jak ptasi klucz, za który prawiona jest jutrznia. („Posoka”) Długo szukałem klucza do debiutanckiej książki […]

Przypomnijmy: Leos Carax jest francuskim reżyserem w ciemnych okularach. Kiedy wychodzi z domu, nie bierze zapalniczki, bo odpala szluga od szluga. Wszystko co do tej pory nakręcił jest o miłości. W Boy meets girl smutny i niespokojny jak cholera Denis Levant, piękny brzydal od zawsze na zawsze, poznaje aktorkę i biegają zakochani po Paryżu tak, […]

Rozpływaj się czytałem na balkonie, w upale, grzęznąc w gęstym, ciągnącym się lecie, takim samym, jakie kilka lat temu przyszło mi spędzać w jednym ze śląskich miast. W skwarze, przy betonie i czerwonej cegle włóczyłem się wtedy pośród hałd i poprzemysłowych ruin, osiedli familoków i wyłaniających się zza nich budynków typu Lipsk, blaszaków Społemu i […]

Inwazję na Irak oglądałem w telewizji, na TVN-ie, mając 12 lat. Oczywiście byłem przerażony – patrzyłem na wojnę, a ta najczęściej kojarzyła mi się ze słowem „światowa”. Nagraniom pokazującym pierwsze bomby zrzucane na Bagdad towarzyszyły uspokajające opowieści o walce z terroryzmem, o broni masowego rażenia, wreszcie: o nieokrzesanych mieszkańcach Bliskiego Wschodu, którym trzeba po ojcowsku […]

Poczucie, że coś jest niepokojące [eerie], z rzadka towarzyszy zamkniętym, zamieszkanym i udomowionym przestrzeniom; znacznie łatwiej natrafić na nie w częściowo opróżnionych z ludzi krajobrazach. Co sprawiło, że powstały te ruiny, co spowodowało to zniknięcie? (…) Kapitał jest na każdym poziomie czymś niepokojącym; stworzony z niczego, wywiera większy wpływ na rzeczywistość niż jakikolwiek rzekomo substancjalny […]

haka! to pierwsza książka poetycka Agaty Puwalskiej, realizująca jednak konsekwentnie rozwijany przez autorkę projekt, doceniony przez jury ogólnopolskich konkursów poetyckich. Już w pierwszych publikowanych przez poetkę wierszach, w almanachu 14. Połowu, czy też w „KONTENcie”, „Wizjach”, „Tlenie literackim”, można było dostrzec jej zainteresowanie kondycją współczesnego człowieka porzuconego w hiperkapitalistycznej rzeczywistości, rozdartego między wygodą i bezpieczeństwem […]

Wśród komentatorów zapadła zgoda; Impresariat to bez wątpienia tom przejściowy. Świadczą o tym zarówno gesty pożegnalne – ukłony kierowane w stronę poetyk cybernetycznych związanych z nieistniejącą już Rozdzielczością Chleba – na które zwraca uwagę Weronika Janeczko, jak i bardziej ogólne zainteresowanie doświadczeniem przemijania, towarzyszące, jak pisze Paweł Kaczmarski, przesuwaniu się ku traumatycznej i alienującej dorosłości […]

Znajomy szelest odkażanych dłoni, nowe normy fizycznego dystansu, ucieczki z miasta ku naturze – w nowym filmie Wheatleya jak w domu. Zrodzony z pandemicznych lęków reżysera i nakręcony w trakcie lockdownu z minimalną obsadą, In the Earth notuje nerwowy klimat ostatniego roku z uwagą i bez efekciarstwa. Ostatecznie kameralny horror pandemiczny jest tu jedynie gatunkowym […]

OK, chciałem napisać recenzję Upiora Łukasza Kozaka, jednakże obawiam się, że brakuje mi kompetencji. To książka wręcz porywająca, ale, choć napisana w sposób przystępny dla zwykłego czytelnika, jest także erudycyjną książką historyczną, a właściwie z pogranicza historii, etnologii i antropologii – ja nie jestem historykiem, a antropologii trochę tylko liznąłem. Potraktujcie więc mój tekst jako […]

W piątym odcinku piątego sezonu Seksu w wielkim mieście jedna z bohaterek, Samantha Jones, zaprasza protagonstkę, Carrie Bradshaw, na botoks. Twierdzi, że to podniesie jej pewność siebie w przeddzień wielkiego wydarzenia – premiery książki. Carrie odmawia przy potakiwaniu pozostałych przyjaciółek, więc Samantha postanawia się tam wybrać sama. To nie pierwszy raz, gdy poddaje się temu […]

Na początku było jajko. Owijałam je ciasno w serwetkę i przed wyjściem z domu wrzucałam na dno torebki. Od jakiegoś czasu nosiłam je ze sobą w takiej formie bardzo często: ugotowane na twardo i obrane, gotowe do natychmiastowego zjedzenia, gdyby w ciągu dnia naszedł mnie nagły napad głodu. Jajko jest pod wieloma względami idealne: niewielkie, niskokaloryczne […]

Charles Burns, Black Hole, tłum. Wojciech Góralczyk, Kultura Gniewu 2021 Piotr Marzec – rysuję komiksy. Wydałem w selfpublishingu „Sweet-ass dudes like us”, które w ZOZO dostały nagrodę Złotego Kurczaka za najlepszy scenariusz i komiks roku oraz nagrodę Maszin za komiks roku. Komiks w wersji 2.0 jako „Słodkie chłopaki” ukaże się w tym roku w wydawnictwie […]

Debiutancki tom Marcina Podlaskiego trzysta cytryn do trzeciej potęgi tygrysa to książka poddająca próbie język choroby – psychicznej, społecznej, egzystencjalnej. Autor podejmuje się zadania włączenia marginalnych dyskursów, lekceważonych, deprecjonowanych sposobów komunikacji do głównego nurtu wypowiedzi językowych współczesnych społeczeństw. Nie bez znaczenia w kontekście tomu pozostaje językoznawcze wykształcenie Podlaskiego – ten młody poeta wyjątkowo uważnie przygląda […]

Czarostwo (witchcraft) od zawsze stało w opozycji do patriarchalnego, monoteistycznego charakteru zachodniej kultury, oferując wizję świata, w której kobiety oraz osoby z różnych powodów wykluczone ze społeczności są traktowane w sposób podmiotowy i mają moc sprawczą. O szczegółach napisano setki opasłych tomów, mnie na potrzeby tego tekstu pozostaje zauważyć, że od zawsze miało ono antysystemowy, […]

Medytował za szkłem, bo świat tak chciał, ale teraz już koniec turnusu.Co u mjenia, u mjenia zajebiście’ strach czwarta edycja dobiega końcaPopatrz w słońce a oślepniesz na chwilę kończy się już psychiczna noc psychiczny rok optyczny mrokniech upał przemocowy, niech agresywne latoteraz kombinuj jak wynieść fazę z ośrodka kiełbasy, ocalić trochę mleka dla cielaka To […]

Nowa Huta z perspektywy Starego Miasta pociąga i zastanawia, jak obcy ląd, ten, w którym budzi się słońce. Słońce Huty wstało z czarnej ziemi; nieprzypadkowo, a nieprzewidzianie, według planu, a jednak nie całkiem. To Plac Centralny, gwiazda w wieńcu Planet. Jego wizja leżała blisko ogrodów Wersalu i promienistych alei Paryża, choć geograficznie i ideowo bliżej […]

Książkowy debiut Łukasza Barysa można byłoby potraktować jako poetycką odsłonę literatury „małych ojczyzn” – z surrealistycznym zacięciem. Współrzędne czasu i miejsca określone są tu przez dzieciństwo i prowincję. Cała reszta wydaje się rodzajem eksperymentu w refleksyjnym – samoświadomym i autoreferencyjnym – rozegraniu konwencji, którą na myśl przywodzą te hasła. Za wspomnianą kategorią literackiej gry przemawia […]

I – Epistemologia Solarpunku Antynomia klimatyczna: kapitalizm skończy się planetarną katastrofą albo kapitalizm nie skończy się planetarną katastrofą. Mikro, makro, infra, hiper, ekonomia, polityka, urbanistyka. Nie ma takiej sfery rzeczywistości społecznej w 2021, której już nie wciągnęła rozszerzająca się spirala dynamiki globalnego ocieplenia. Jeszcze w XX wieku zmiana klimatu wydawała się abstrakcyjnym problemem, „o którym należy […]

Czesław Miłosz Słońce Barwy ze słońca są. A ono nie ma Żadnej osobnej barwy, bo ma wszystkie. I cała ziemia jest niby poemat, A słońce nad nią przedstawia artystę. Kto chce malować świat w barwnej postaci, Niechaj nie patrzy nigdy prosto w słońce. Bo pamięć rzeczy, które widział, straci, Łzy tylko w oczach zostaną piekące. […]

Tak jak podróż przez labirynt co chwila zaskakuje i dezorientuje wędrowca, tak nieustannie dezorientuje Malpertuis Jeana Raya – dziwaczna, labiryntowa powieść o przeklętym domu i jego banalnych-niezwykłych lokatorach. Powieść, która co chwila wodzi czytelnika za nos i wybija z czytelniczych przyzwyczajeń. Oburza, męczy i fascynuje. Nawet jeśli już nie straszy tak jak kiedyś.  Punkt wyjścia […]

Wieloletnia współpraca Alessandra Amenty, Tomasza Kaliściaka i Błażeja Warkockiego poskutkowała antologią wpisującą się w transgresyjną tradycję humanistyczną Marii Janion. Z okładki spoziera anglicyzm „queer”, które można wielorako tłumaczyć i te przekłady rozszerzają się w miarę przechodzenia z dychotomicznego horyzontu płci w trygonalny układ, potem w mnogi, niekwantowalny: najogólniej pojęcie „queerness” można bodaj rozumieć jako nieheteronormatywność, […]

Zasady znamy, nie jesteśmy na wczasach – kilka zdań o każdej z płyt, jedna piosenka z płyty na obowiązkowej playliście, do której link znajdziecie pod tekstem. Miłego słuchania! Adrianne Lenker: songs Wokalistka Big Thief zaszyła się z gitarą akustyczną w domku w zachodniej części stanu Massachusettes, żeby jakoś sensownie przeczekać początek pandemii, i przy okazji […]

projekt 1. «plan działania» 2. «wstępna wersja czegoś» 3. «dokument zawierający obliczenia, rysunki itp. dotyczące wykonania jakiegoś obiektu lub urządzenia» Słownik Języka Polskiego PWN Internetowy Słownik PWN najwyraźniej nie nadąża za zmianami, bo dziś projektem może być właściwie każde działanie czy przedsięwzięcie. Projektem jest grupa tasków w Asanie czy innym ClickUpie, ale też i fejsbukowy fanpejdż. W wielu […]

Piotr Przybyła poetycko zadebiutował w roku 2015 tomem APOKALIPSA. AFTER PARTY, który znalazł uznanie nie tylko w oczach krytyków, ale stał się również czytelniczym hitem roku (na co nie mam żadnych badań ani twardych dowodów, proszę jednak o zaufanie). Serwowane przez Przybyłę bakłażany i ślimaki wpisały się w gusta koneserów poezji współczesnej, czego efektem były […]

Z dużą regularnością krytyczne zestawienia jakiejkolwiek poezji – szczególnie tej powstającej poza idiomem niemiecczyzny – z dykcją Paula Celana przyprawiają o życzliwy, aczkolwiek pobłażliwy uśmieszek tych, którzy w mniejszym bądź większym stopniu zetknęli się z wielopoziomową arcydzielnością projektu poety z Bukowiny. W naszym rodzimym polu, a biorąc pod uwagę efemeryczność takich zestawień – raczej poletku, […]

Ib.IZ.ZOZO. Wstaję i przeciągam się krzepko totalnie metafizycznie jedna dłoń ląduje w zenicie druga w nadirze zjadam cząstki idę gdzieś po ludową historię polski wczoraj to było zejście do skrzynki po aaa!… zatem jest to ciąg dni podobnych w pogoni za podobnymi częściami jednak między tym wszystkim w końcu a jednocześnie zwiastując początek i środek […]

Czyżbyśmy się wreszcie doczekali? Różaglon to trzecia książka poetycka w bibliotece „Kontentu”, a jak to się mówi – do trzech razy sztuka. Po pierwszej publikacji redaktorom pisma, dopiero przecież eksperymentującym w przestrzeni wydawniczej, nieco się oberwało za obrany kierunek. Ta druga była znacznie dziwniejsza i na pewno mniej przyjemna, choć niewątpliwie stanowiła też wyzwanie i […]

Pytania i ilustracja: Paweł HarlenderRealizacja i montaż: Agata Jabłońska Adam Kaczanowski – raczej pisarz, trochę performer.

Agata Małodobry 1. Czyje widmo się wynurza? Przetrzyj szybę nautilusa. Nie wiem, co to jest, ale czuję, jak to coś przymilnie pełznie i zdaje mi się, że słyszę miękki, falujący rytm. Daję słowo – to najprzyjaźniejszy kawał betonu, jaki widziałam. Uśmiecha się (bezustnie, jak my wszyscy, gdy zakładamy maski), o czym świadczy oczko umiejscowione w […]

Nie spodziewałem się tego. Doskonale zdawałem sobie sprawę, że tzw. Polski Stoner istnieje i że czasem nawet uda się w nim znaleźć ciekawą strukturę. Ale w przypadku pierwszego pełniaka krakowskiego Węża pt. Sage, całość jest ciekawą strukturą. Gdzie ostatnio słyszałem coś podobnego? Wymienianie domniemanych inspiracji dla tych gości dałoby się ciągnąć przez setki znaków, ale […]

I’m thinking of ending things – nieustannie powtarza bohaterka nowego filmu Charliego Kaufmana. Myśli o skończeniu, nie kończy, ale myśli, bo łatwiej jest czegoś nie robić niż to zrobić. Trwanie najlepsze. Do tego Lucy (umówmy się, że to jest jej właściwe imię, bo tak właśnie Jake – jej chłopak – mówi o niej na początku) […]

na przystanku smarkanie wprost do kosza zprzytrzymaniem jednej dziurki,i po czesku odwracanie numerów autobusówi tak jadących w jedno i to samo miejsce. Marta Podgórnik, płodne dni Znam różne formy satysfakcjonującego zadawania bólu. Ale najbardziej lubię, gdy ktoś mnie konstruktywnie obraża. I o tym jest ten tekst, pisany kilka miesięcy pod specjalnym nadzorem; przekraczający granice dobrego […]

Gdzie podział się kebab z ogórkiem kiszonym i hot dog z cebulką prażoną, gdzie jest buda obłożona sajdingiem, kamień obrazy dla sanepidu. Gdzie jest pasta do butów, której nikt nie użył od czasów PRL-u, i właściciel baru, wąsacz ze stereotypu, który sprzedawał tylko ciepłą pepsi, ale za 99 groszy sztuka. Co było z tą pepsi […]

– They bled your Mama,    They bled your Papa… – But they won’t bleed me!    N*ggers scared and pretend they don’t see! – Just like you, Sweetback! – Just like I used to be! Sweetback zasuwa do rytmu czilowego funku. Beztroskie nutki kotłują się z zadyszanym charkotem bohatera. Wokół niego wznoszą się hale […]

Ten rok dla poezji jest niewątpliwie trudny. To znaczy –  nie tylko dla poezji, ale ta z pewnością solidnie oberwała, zbierając cięgi z wielu stron, niekiedy ciosem prosto w szczękę, a innym razem rykoszetem. (Nóż w żebrach albo nóż w plecach, choose wisely.) Miejmy nadzieję, że koniec roku przyniesie kilka oczekiwanych, odłożonych w czasie publikacji, […]

Znacie, więc macie jeszcze raz – trzydzieści płyt, które przetoczyły się przez moją playlistę w pierwszej połowie roku, kilka zdań o każdej, a na końcu obowiązkowa playlista. Zapraszam serdecznie! …And You Will Know Us by the Trail of Dead X: The Godless Void and Other Stories Bardzo wiele przetasowań musiało się dokonać wokół kapeli, żeby […]

Szczekanie wydaje się na tyle głośne, że zaczynam za nim podążać. Widma dają o sobie znać w każdym napoczętym wersie, wierszu, przypisie. Relacja z tekstem to wywoływanie duchów. Pisanie wiersza to mumifikacja wrażeń. Wiersz to pośmiertne życie doświadczenia. Lektura to zakłócanie miru piramid. Wchodzę w tom Leszkiewicza jak Howard Carter i George Herbert w grób […]

Jest rok 1976. Stal Mielec przegrywa 2:1 na własnym podwórku z Realem Madryt, ABBA po raz pierwszy (i jedyny) odwiedza Polskę, rozwiązuje się zespół Niebiesko-Czarni, a Telewizja Polska emituje pierwszy odcinek serialu 07 zgłoś się. Tymczasem za Wielką Wodą Don Wood, programista pracujący w Laboratorium Sztucznej Inteligencji Uniwersytetu Stanforda udoskonala tekstową grę Willa Crowthera Adventure, […]

Tematem tej inauguracyjnej, 15-minutowej (miejmy nadzieję) pasty nie będzie żaden konkrety wiersz. Będzie nim epickość. Jak wyjaśnia nam słownik dla nie najmłodszych już użytkowników polszczyzny, epicko rozwija się nie tylko coś związanego z epiką – Odyseja Kubricka czy Pan Tadeusz Fredry, ale też coś – i tu wchodzi irytujący niektórych neosemantyzm – cool, wspaniałego, wyjątkowego, […]

Kiedy jeszcze chodziłem do szkoły podstawowej, nierzadko, podczas powrotów z lekcji, zdarzało mi się wraz z kolegami mazać pisakiem po plakatach wyborczych wiszących na tablicach ogłoszeń i drzewach. Nie było to podyktowane jakimikolwiek politycznymi sympatiami czy antypatiami, nie było też wyrazem niechęci wobec konkretnych kandydatek czy kandydatów. Z perspektywy czasu wydaje mi się, że takie […]

Pytania i ilustracja: Paweł HarlenderMontaż: Agata Jabłońska Jakub Pszoniak (ur. 1983 w Bytomiu) – poeta, grafik, muzykant. Autor książki poetyckiej „Chyba na pewno” (Biuro Literackie, 2019). Publikował w czasopismach naukowych i literackich oraz kilku almanachach. Był tłumaczony na rosyjski i polski. Agata Jabłońska (ur. 1985) – autorka przyjemnych wizualnie obrazów. Temperamentalnie weganka, ale nie potrafi […]

Pamiętam przychodzila niedziela po poludniu – wszyscy przed Tv… Mnie na Dynastie mama z pola potrafiła sciagnac do domu Ja pamiętam jak sąsiadka mojej babci nazwała wszystkie swoje koty  imionami z dynastii typu Alexis, Blake, Krystal, Steven, Fallon, Sibyl, Jeff itd U mnie w domu tez wszyscy to oglądali, ja też ale byłam tak mała, […]

Platforma Steam to prawdziwa studnia bez dna. Znajdziemy tam w zasadzie każdy rodzaj produkcji, od zrealizowanych za dziesiątki milionów dolarów gier AAA, poprzez artystyczne gry indie mówiące o istocie życia i śmierci, po postapokaliptyczne visual novel o randkowaniu z gołębiami. Bywa jednak, że trafimy na tytuły, które ciężko w jakikolwiek sposób sklasyfikować. Niektóre z nich […]

Bianka Rolando 1. Czasoprzestrzeń – co ją podburza? Tylko wiersz. 2. Kolorowy papierek: lakmus czy atrakcyjne opakowanie? Co tu się zawija w sreberka? To jest opakowanie, które jest wyprasowane na gładko. 3. Czy zaprosisz Nic na niedzielny obiad? Przedstaw obraz dziadkom. Babciu, to znajomy ze szkolnej ławy, życie go tak zmieniło.Dziadku, to nieznajoma ze szkolnej […]

Rozmowa i ilustracja: Paweł Harlender Filip Matwiejczuk – ur. 1996. Publikował wiersze i teksty krytyczne w Małym Formacie i Kontencie. W Wizjach wiersze i prozę. Debiut książkowy „Różaglon” jeszcze tej jesieni.

Speaking language only we know, you think it’s an accentKendrick Lamar – „The Art of Peer Pressure” 0 – bekasy słyszałeś? Red Smoke – pierwszy stonerowy, psychodeliczny, doomowy, heavymetalowy, karmazynowy, ciężki, noisowy, bliski natury, na świeżym powietrzu, ekstremalny, progresywny, sypiący gruzem (odłamki rozkruszonego muru, cegły, kamienia itp.), rockandrollowy festiwal w Polsce. Jedno z najważniejszych wydarzeń […]

Zmiany klimatyczne niepokojąco przyśpieszają, a paranoja trawi umysły światowych przywódców. Nic więc dziwnego, że konstruowanie apokaliptycznych wizji staje się jedną z naczelnych namiętności fikcji literackiej. Koniec, rozpad, zmiana, nowe reżimy i ponowne wcielenia starych traum – wszystko to błyskawicznie mutuje w światach tworzonych przez kolejne zaciągi przerażonych zasmogowanym tu i teraz twórców. Podzwonne dla Instytutu, […]

MironTee – cyfrowy artysta, należy do kolektywu Perfokarta perfokarta.net //–s.t eem- | . – ….. ! \ )) „u_s-e-r _”}} “?” // -> poezja cybernetyczna, asemika, vispo, poezja czasu rzeczywistego, usterka, chaos, cisza

In flagranti Ona mówi: pękam, organizuję się wokół zwierząti wszystko mi jedno, która z sióstr przemocywychynie zza rogu. On nie mówi: pękaj, podtrzymam twoją głowęwpadającą w przełyk muszli, ani: nie pękaj, bo będę zawiedziony. Przyszłość nie odbiera cukierków młodszej siostrze.Przeszłość nie donosi na starszą, nawet jeśli jest zazdrosna.Ciężko powiedzieć, która wygrywa: fantazja czy dyscyplina. Monika […]

1. Mędrcy świata monarchowie „Obyś żył w ciekawych czasach” – modne, starożytne chińskie przekleństwo, które co jakiś czas wdziera się na salony, pozwala zrzucić jarzmo wstępu i z błogosławieństwem wiekowej mądrości już na początku stawia autora w dogodnej pozycji. Wytrych. Użyjmy go i teraz, w roli interesującego przykładu tego, co się wyprawia nie tylko za […]

Jarosław Markiewicz Ironia przeszła w ekstazę Mów. Są to słowa robotników ładujących węgiel, trzeba mówić o dzieciach, żeby były dzieci, aż się zespoli jedno z drugim, ona z nim, inne z nowego życia, a tamto pozostaniezdarzeniem samych ust, planktonem mowy. Trzeba mówić o dzieciach, żeby nie było dzieci. Trzeba mówić. Być może wszechświatjest tylko dziurą […]

Bez zbędnego wstępu – dwadzieścia płyt, które wylądowały na mojej playliście w pierwszych pięciu miesiącach tego roku. Kilka debiutów, kilka powrotów z zaświatów, parę zaskoczeń. Przegląd gitarowej alternatywy z kraju i ze świata, każdy dźwięk poddany skrupulatnej i wąsatej analizie – playlista standardowo na końcu, co by nie być gołowąsnym. Bawcie się dobrze! American Football […]

Smutne dziewczyny wszystkich krajów, łączcie się. Zjadaczki mrożonej pizzy, użytkowniczki benzodiazepin, egocentryczki w zależności od okazji zakrywające lub eksponujące blizny na nadgarstkach i udach. Nadszedł nasz czas. Weźcie kąpiel w brokacie i dołączcie do imprezy. Charakterystyczne wyłącznie dla Internetu i kilku wiadomych imprez techno zjawisko selfie-feminizmu, a konkretniej – żeby zawęzić problem – #sadgirls, budzi wiele […]

Kariera Rebekki Solnit wśród polskich czytelniczek i czytelników rozpoczęła się w 2017 roku dzięki wydawnictwu Karakter. Wydano wtedy Mężczyźni objaśniają mi świat – zbiór esejów amerykańskiej feministki, w którym to pojawia się termin mansplaining – można go przetłumaczyć jako „tłusamczenie”, co oznacza męską tendencję do wyjaśniania kobietom najprostszych, doskonale rozumianych przez nie faktów. Wiemy bowiem […]

Dlaczego Foks, nie Dymińska? Dlaczego Sosnowski, nie Kapela? Prędzej czy później bodaj każdy krytyk przyznający się do tak zwanego „zaangażowania” musi wprost odpowiedzieć na te pytania (przed sobą bądź – częściej – przed dociekliwymi kolegami i koleżankami). Dlaczego – jeśli zakładamy, że literatura i krytyka powinny mieć polityczne cele i ogólnie dążyć do zmiany świata […]

W niedzielę nic nie czuję  Mózg nie funkcjonuje Z czasem można się oswoić Tydzień jako siedmiodniowa jednostka czasu ma swoje źródła w starożytnym Babilonie. Każdy tydzień odpowiadał jednej kwadrze księżyca, co razem dawało ok. 28 dni miesiąca lunarnego. Stąd też bierze się staropolskie znaczenie słowa miesiąc – księżyc. Babilończycy, licząc każdy nowy miesiąc od pierwszego […]

W 1999 r. kanadyjski projektant gier Sid Meier stwierdził, że „dobra gra jest serią interesujących wyborów”[i]. Czy moglibyśmy dzisiaj to samo powiedzieć o serialu? Od kilku miesięcy możemy obejrzeć na Netflixie dwie interaktywne produkcje – serial Minecraft. Story mode [2018] oraz szeroko komentowany thriller psychologiczny: Black Mirror: Bandernatch [2018]. Tego typu interaktywne materiały (interactive movies/movie […]

24/7 Lo-fi hip-hop radio – beats to chill/relax & study – dziewczyna w słuchawkach siedzi spokojnie nad notatkami. Słońce chyli się ku zachodowi. Kawa powolutku paruje z kubka. Kot śpi na łóżku obok sterty starych magazynów. Miarowy bit sączy się z głośników, oplatając to wszystko jak wygodny kokon. Nastolatka nie jest sama. Obserwuje ją kilkanaście […]

24/7 Lo-fi hip-hop radio – beats to chill/relax & study – dziewczyna w słuchawkach siedzi spokojnie nad notatkami. Słońce chyli się ku zachodowi. Kawa powolutku paruje z kubka. Kot śpi na łóżku obok sterty starych magazynów. Miarowy bit sączy się z głośników, oplatając to wszystko jak wygodny kokon. Nastolatka nie jest sama. Obserwuje ją kilkanaście […]

Zacznę, ekhem, od myślenia Refna jako Autora. Albo nie: najpierw jako pre-Autora, zacznę od obwąchiwania pieluszek przyszłego NWR, reżysera, który dał nowe & neonowe życie filmowej eksploatacji. Więc jest sobie nowojorska rezydencja, w niej małżeństwo duńskich filmowców i ich syn, mały Nicolas, który opycha się pistacjowymi wafelkami i nie wiadomo co z niego będzie. Czytanie […]

Gdyby The Beach Bum, nowy film Harmony’ego Korine’a, był pieśnią, byłby doskonałym hymnem „Stonera Polskiego”. Jego apoteozą. Ale daleko mu do pieśni nie jest. Pieśni trubadura, syreniego śpiewu, który wciąga w opary leniwie unoszące się nad plażą w Miami. Korine zrezygnował z bólu brzucha, w jaki niewątpliwie wprawiać go musiał ciągły śmiech z napalonych studentek, […]

„Będzie o brudzie, typie” – mówi podmiotka i zapowiada: pękające serduszka, bezrobocie, papierosy i skręty, skręty i papierosy, hasztagi, hasztagi, wojna. „Natchnieni poeci niech raczej zamilkną wraz z mizoginami” – jak głosi Kira Pietrek w blurbie, Kulikowska nie przeprasza. Podmiotka zebranych w debiutanckim tomie utworów urodzonej w Szczuczynie pisarki również tego nie robi. Bezwstydnie opisuje […]

Że ja nie do przeszłości wracam, ale że jeszcze raz do teraz Powieść Strachoty dzieje się w dwóch wymiarach czasowych. Najpierw pojawia się strefa „ćpałem” i „kłamałem”, czyli życie na usługach blagi i uzależnień. Jest rok 1986 i poznajemy małego mitomana, który Gocław zastępuje wyimaginowaną Algierią, białymi nocami na Ukrainie i amerykańskimi krewnymi. Rzeczywistość jest […]

Lubię cukierki wyciągane z szuflad – nie jem ich, ale przypominam sobie ich smak Na wystawę dostajesz się od zaplecza: z jednej części Księgarni / Wystawy (Józefińska 9, Kraków) przechodzisz przez klatkę schodową i pomieszczenie używane zwykle jako składzik na wystawienniczy szpej. Zmyślne rozplanowanie przestrzeni: dobra komunikacja, kamienica reprezentuje umiarkowany krakowski modernizm – ściany w […]

BEZ ECHA   B.   I Nawet dźwięk w nas nie przeżył,choć miłość do życia powtarzałasłowa o życiu we wszystkich narzeczach. Życie powtarzane tysiącami słówmiało być życiem tysiąc razy większym.Każde słowo miało być falą, która na grzbiecienosi kostki i fragmenty naskórka.  Kto kocha wytrwale jak fala,widzi przed sobą tylko morza i ucieczkę.Jego ciało wypiera wodę […]

Zawsze chciałeś podróżować, ale brakowało Ci na to pieniędzy? Dziesiątki światów czekają na cyfrowych turystów, którzy zechcą odwiedzić wirtualne przestrzenie all inclusive i poddać je twórczej reinterpretacji. Po co nam prawdziwe letnie wieczory, skoro w sieci możemy je mieć także w środku zimy? Zamiast wycieczki do słonecznej Hiszpanii polecamy wybrać się na cyfrowe peryferia. Gwarantujemy […]

Jednym z największych przejawów myślenia mitycznego współczesnych czasów jest sukces rynku suplementów diety. Nie zamierzam wchodzić tu w szczegóły i technikalia, jednak badania jasno wykazują, że spora część tego – w samych Stanach wartego dwa miliardy dolarów – rynku bazuje na efekcie placebo. W przypadku odżywek sportowych sprawa jest jeszcze trudniejsza do oszacowania. Pewnym jednak […]

You can’t kill meYou can’t shoot what you can’t seeYou thought you shot MalcolmBut all you did was multiply his powerYou thought you shot MartinAnd Black folks got stronger by the hour– The Last Poets, How Many Bullets [1975?] The ConstitutionA noble piece of paperWith free societyStruggled but it died in vainAnd now Democracy is […]

Tony Hawk’s Skateboarding bije rekordy sprzedaży, przez Amerykę przewalają się stada slackerów a wszelkiej maści paranoicy karmią się nadchodzącą apokalipsą. Niebawem Osama bin Laden zawładnie masową wyobraźnią i ukaże się PlayStation 2, ale póki co mamy środek lata roku 99’ – złoty okres obłędu i alternatywnych wersji rzeczywistości. Joel Potrykus, jedna z najwyrazistszych postaci amerykańskiego […]

Możesz przestać kupować „Teraz Rock”, ale cząstka wąsa zostanie nad twoją wargą na zawsze. Nawet jeśli nie podnieca cię sto dziewięćdziesiąta siódma w tym roku płyta Depeche Mode. Nawet jeśli akurat dzisiaj strajkujesz i pierdolisz to, że koszulka Rogera Watersa z napisem „konstytucja” jest już mocno przepocona. Nie uda się uciec od wytartych zwrotów i […]

Miał być glam, blichtr i szyk; savoir-vivre, bon ton i bien-être. Miały być uginające się od karatów diamenty i pąsowy dywan usłany płatkami róż; bardziej Sunset Boulevard niż Promenada Gwiazd w Międzyzdrojach. Miały być trąby jerychońskie na wejście i omdlenia, i niby od niechcenia rozdawane autografy; oczy tłumu wpatrzone niczym w pierwszy odcinek nowego sezonu […]

Mistrz wprawiania widzów w konsternację (a nierzadko i irytację), szyderca wzbudzający moralny niepokój, burzyciel dobrego samopoczucia dotrzymał obietnicy – długo zapowiadany film Larsa von Triera o seryjnym mordercy trafił niedawno do kin.             Jeśli komuś wydawało się, że kocha tego kontrowersyjnego artystę bezwarunkowo (jak autorce powyższych słów), prawdopodobnie czeka go miłosny zawód. Podstawowy problem z […]

Zanim Warsztat został Warsztatem, miejscówka na krakowskim Zabłociu przechodziła z rąk do rąk i pełniła różne funkcje – bezpośrednio przed przejęciem go przez kolektyw mieściła się tam m.in. drukarnia, a w XX-leciu międzywojennym, z racji jego dogodnego, nadrzecznego położenia, budynek pełnił funkcję magazynu i punktu przerzutowego wielickiej soli. Jesienią 2015 roku rozpoczęły się prace nad […]

Aby mogła zaistnieć sztuka, aby mógł zaistnieć jakikolwiek czyn i ogląd estetyczny, nieodzowny jest warunek fizjologiczny: upojenie. Upojenie musi dopiero zintensyfikować pobudliwość całej machiny: bez tego nie powstanie żadna sztuka. Zdolność do niej mają wszystkie odmiany upojenia, nawet najbardziej różnorako uwarunkowane: przede wszystkim upojenie erotyczne, ta najstarsza i najpierwotniejsza forma upojenia. (…) upojenie okrucieństwem; upojenie […]

W ostatni weekend września już po raz trzeci w Toruniu zaistniały Transgresje, czyli międzynarodowy, muzyczno-artystyczny festiwal. Tegoroczna edycja odbyła się pod hasłem „Spokój” (hasła poprzednich edycji to „Bunt maszyn” i „Furia”). Jak zapewniali organizatorzy na stronie wydarzenia, tematem tegorocznych Transgresji miały być „kwestie związane z technikami osiągania spokoju we współczesnej cywilizacji, terapeutycznym potencjałem muzyki i […]

„Siedem życzeń”. „Siedmiu samurajów”. „Siedem”. W tym roku Festiwal Filmowy „Kocham Dziwne Kino” odbył się po raz siódmy. Siódemka to liczba uważana za mistyczną, wyróżniająca się bogatą symboliką. W wielu mitologiach i religiach świata jest symbolem całości i dopełnienia oraz symbolizuje związek czasu i przestrzeni. Taki właśnie był tegoroczny festiwal. Święto dziwnego kina rozpoczęło się […]

Jakby się w to uobecnić? – rzuca znakiem zapytania festiwal Unsound nie tylko w swoją potencjalną widownię, ale też w samego siebie. Jakby się uobecnić w miasto; w przemysł produkujący festiwale jak grzyby świeże po deszczach; w przemysł muzyczny produkujący osoby-muzykujące-w-ten-czy-inny-sposób; w przemysł produkujący myśli. Jakby tu ten przemysł przemyśleć – to tak niewyobrażalnie blisko. […]

Pewnie widziałeś już wiele netflixowych propozycji. Pewnie widziałeś już wiele stand-upów (niektóre warto wypieprzyć z pamięci, prawda?). Trudno pewnie Cię zagiąć, jeżeli chodzi o produkty audiowizualne. Znasz gatunki, definicje, chwyty i niewiele Cię już coś tak na serio śmieszy. Dekonstruujesz fikcyjną rzeczywistość małym palcem u stopy. Mimo wszystkich wyżej wymienionych polecam Ci, Stonerze Polski, kobietę […]

Jakie są międzynarodowe atrybuty rapera? Poza oczywistą furą siana/kabzą pełną hajsu, wianuszkiem pięknych kobiet i szerokim spektrum dóbr materialnych, jednym z nich jest nieskrępowany dostęp do narkotyków. Żadna z substancji zakazanych nie cieszyła się taką popularnością jak marihuana. Jasne, swoje momenty miały Molly (MDMA), blow (kokaina) czy purpurowy napój (kodeina), jednak żaden z powyższych nawet […]

Serial dokumentalny Netflixa może być idealną inicjacją dla wszystkich majtków chcących wyruszyć na oceany dokumentu, ale nie wiedzą, czy wiatr im w żagle wieje. “Wild Wild Country” opowiada historię miasteczka Antelope w stanie Oregon i jego 40 mieszkańców, których w 1980 roku spokój zakłócają nowoprzybyli – uczniowie hinduskiego lidera sekty Bhagwana OSHO Rajneesha. Zaczynają budowę […]

Coś dziwnego podziało się z „Jaka to melodia?” (od 1997, TVP), więc to dobra okazja, by pomówić o teleturniejach. Teleturnieje wzbudzają emocje. Lubimy je oglądać, bo składają kuszącą obietnicę: z odrobiną wiedzy czy charyzmy, za cenę pewnych wysiłków (i ewentualnie lekkiego ośmieszenia), każdy może nie tylko się nieco wzbogacić, ale również zostać tymczasowym bohaterem osiedla, […]

Gaspar Noé jest wyrafinowanym Stonerowcem. Weźmy przykład pierwszy z brzegu: ot, sekwencje  rozpoczynające „Love” i „Climax”, czyli dwa ostatnie filmy reżysera. Jeśli chodzi o prolog tego  pierwszego, to nie uwierzę, że Francuz (!) nie wie, co to jest gra wstępna, ale jeśli wie, to ma do niej sceptyczne podejście: gdyby nie melancholijne „Gnossienne” Erika Satiego, […]

Temat środków psychoaktywnych znanych i używanych w tradycyjnej kulturze ludowej wydaje się z pozoru ciekawy, potem okazuje się nieciekawy, a potem znowu, mam nadzieję, ciekawy będzie. Ale od początku.             Historia polskiego ruchu hipisowskiego i historia używania narkotyków w Polsce jest nierozerwalnie związana z tutejszym rolnictwem i wsią. Mak i konopie – rośliny o właściwościach […]